A TEMPERANZA (VONTADE VS PULSIÓNS)

"Somos lo que hacemos repetidamente. La excelencia entonces, no es un acto sino un hábito". Aristóteles.

Na linguaxe corrente, a palabra temperanza ten certo matiz negativo. Con frecuencia enténdese como freo, limitación ou represión das enerxías vitais. Pero o termo latino temperantia que significa equilibrio emocional, serenidade ante os embates da vida; refírese a "facer un todo harmónico dunha serie de compoñentes dispares". A súa finalidade é poñer en orde o interior da persoa, encamiñar as forzas vitais de xeito que se convertan en fonte de enerxía para a realización persoal.

O equivalente grego de temperanza é sophrosyne, sinónimo de sensatez, mesura, discreción, sabiduría, prudencia, disciplina, moderación e autodominio. A temperanza procura o equilibrio no uso e disfrute da vida e na satisfacción das necesidades básicas: comer, beber, sexo, amor, pertenza...Asegura o dominio da vontade sobre as pulsións e mantén o desexo nos límites da solidaridade. Pola contra, a intemperanza, destrúe a capacidade de percibir os pequenos detalles e impídenos mergullarnos na esencia das cousas, tan importantes para a vida diaria e o crecemento persoal, condenándonos a conformarnos co superficial.

Platón considera que sen sophrosyne non é posible a saúde mental e corporal: "...é a ánima o primeiro que hai que coidar ao máximo se se quere ter ben a cabeza e o corpo". Escribeu no "Cármides" que baixo a acción da palabra pracenteira, a ánima do oínte e consecutivamente o seu corpo, se serean, se esclarecen e se ordenan.

Marco Aurelio escribiu nas "Meditacións": "Fai acopio (...) daquelas cousas que dependen únicamente de tí, a sinceridade, a dignidade, a fortaleza, a moderación, a bondade, a liberdade, a sinxelez, a serenidade e a grandeza de ánimo..."."Non ocupes a mente con pensamentos innecesarios que só son fonte de dor e engaño...".

Para Aristóteles a sophrosyne é o medio para aspirar ao excelente e o excelente e o punto medio ente os extremos que debemos repeler, o exceso e o defecto.

A persoa moderada é dona de sí mesma para tomar o control da súa vida, síntese libre interiormente para tomar decisións, para asumir as consecuencias dos seus actos; a vida recobra os motivos que a intemperanza difumina.

AMOR VS DISCORDIA (O ben e o mal)

Arquetipo xudeo-cristiano do ben e o mal representado polo mito de Caín e Abel

Os primeiros filósofos, servíanse das parellas de opostos para interpretar a estructura cósmica e o proceso da natureza, a relación entre o un e o múltiple que configuran o devir e a pugna perpetua que tece e destece o mundo fenoménico. Supoñían unha unidade invisible por detrás da multiplicidade visible como fonte inagotable de vida. O mundo como campo de batalla e coma producto de forzas en permanente pugna é unha das visións máis antigas da tradicción filosófica occidental. Entre os gregos, Anaximandro principiou esta visión, logo desenrolada por Heráclito e culminada por Enpédocles. O único estable é o cambio que é a unidade do mundo. Con Parménides a unidade se fractura, e para Platón e Aristóteles, o mundo natural-sensible, está rexido polo cambio. Só son inmutables, para Platón, o mundo das Ideas, e para Aristóteles, o mundo Supra-luar.

Empédocles de Agrigento, filósofo grego do século V a.C. propoñía o Amor e a Discordia como os principios básicos que dirixen o mundo e que logo Sigmund Freud tomaría como Eros e Thánatos. O Eros tendería a axuntar e o Thánatos a separar. Deste xeito, Freud explicaría a natureza do ser humano, denominando pulsións (instinto nos animais) ás forzas derivadas das tensións somáticas do ser humano; diría que existe unha pulsión de vida, o Eros, e unha pulsión de morte, o Thánatos. En "El malestar en la cultura", adxudícalle ao ser humano unha inherente "...pulsión de odiar e aniquilar...". Sen embargo autores como Rousseau e Adler considerarán que o ser humano  é bo por natureza. Carl Jung  incorpora elementos a ter en conta na configuración da "maldade" como son os Arquetipos, a Sombra e o Inconsciente colectivo.

Segundo Vygotsky, toda función no desenrolo cultural do neno e a nena aparece primeiro nun plano social e logo no plano psicolóxico persoal. Para Hegel, o individuo está sometido ás categorías totalizantes da súa sociedade. Adler dinos que existe un sentimento de comunidade en todo individuo que xira en torno ao traballo, ao amor e á vida en sociedade. O neno e a nena nacen bos, pero poden ter experiencias negativas e desalentadoras que alonxan ese sentimento de comunidade provocando o sentimento de inferioridade e o afán de poder. Jung fálanos de que a persoa que seremos xa está en nós, pero acochada na sombra. O Eu é coma unha fenda móbil que se despraza sobre un filme progresivamente.

No fenómeno que designamos como "globalización" a sombra colectiva provoca a crecente dasaparición dos límites que garanten a identidade persoal e a ruptura coa identificación  e a cohesión entre os seres humanos e as nacións. Acochados na sombra áchanse os reproches, a falta de amor e de cariño, a non aceptación, dun mundo que foi e que permanece reflectido no inconsciente colectivo por medio dos arquetipos e que permanecerá e se transmitirá a traveso das xeracións. Aflorarán  complexos en todas as áreas de satisfacción básicas do ser humano: o sexo, a comida, o amor, a pertenza, e traerán como consecuencia o odio e a aniquilización (disputas, conflictos e guerras).

Para Heráclito, o Logos (Lei cósmica) hai que buscala no mundo físico, como reflexo visible da trama invisible que o sustenta, pero sobre todo, baixo o mundo, tentando afondar no principio divino e inmanente que sustenta a natureza e que axusta as oposicións, se se atopa, algo que non logran a maioría das persoas, accederase a un mundo común, onde a discordia é xustiza e o diverxente faise converxente para a persoa vixiante e esperta. Trátase do fundamento e do sentido do mundo, a norma e a regra que todo o determina e cuxa comprensión faino todo comprensible.

Alejandro Magno como arquetipo de heroe glorioso que transmite o mito da guerra e a conquista a calquera precio como un valor positivo